Garść informacji o wynagrodzeniu postojowym

Bywają sytuacje, gdy pracownik nie wykonuje swoich obowiązków zawodowych, a pomimo tego wypłacane mu jest wynagrodzenie. Dlaczego tak się dzieje, jakie muszą zaistnieć powody, aby pracodawca poczuł się zobowiązany do wypłacania wynagrodzenia postojowego? Czym jest przestój i jakie są wysokości postojowego?

Płaca za brak pracy

Wypłacanie pensji przy braku pracy wykonywanej przez zatrudnionego występuje oczywiście bez przestojów. Wypłatę otrzymują pracownicy przebywający na zwolnieniach lekarskich L4, a także przebywający na urlopach wypoczynkowych. Jednocześnie wynagrodzenie postojowe jest tym szczególnym przypadkiem, gdy pracodawca wypłaca wynagrodzenie, ponieważ nie zapewnia danemu pracownikowi zajęcia, a więc nie wywiązuje się niejako ze swojej umowy z zatrudnioną osobą. Konieczność wypłacania wynagrodzenia postojowego może być przy tym spowodowana ogólnym kryzysem na rynku, brakiem zleceń lub zbytu albo z innych problemów i albo być zależne, albo i nie od pracodawcy. A jednak bywa tak, że pracownik otrzymuje pensję za brak pracy. Kiedy pracownik ma prawo do pensji postojowej?

Czym jest w pracy postojowe?

Wynagrodzenie postojowe jest ściśle powiązane z przestojem w pracy, ale kiedy takowy postój w pracy występuje i jak go zdefiniować? Przede wszystkim chodzi o to, że aby zaistniał przestój, pracownik musi pozostawać w gotowości do pracy, a nie pracuje tylko dlatego, że pracodawca nie ma dla niego zadań do wykonania. Innymi słowy, przerwa w pracy absolutnie nie może wynikać z winy pracownika.

• Wbrew obiegowej opinii to nie względy ekonomiczne, brak popytu na towar lub usługę są najczęstszą przesłanką do wystąpienia postoju. Przyczyniają się do tego zazwyczaj:
• problemy techniczne albo technologiczne w połączeniu z biernością zwierzchnika, doprowadzające do braku sprawnej maszyny lub urządzenia, na której pracownik wykonuje swoją pracę (np. awaria komputera albo problemy z dostępem do internetu w firmie);
• błędy w organizacji pracy – gdzie wskutek niewłaściwego zarządzania brakuje surowców do zapewnienia pracownikom ciągłości pracy (np. braki w magazynie ryb albo opakowań do produkcji konserw);

niesprzyjające warunki atmosferyczne – gdzie ze względu na warunki pogodowe nie można wykonywać konkretnej pracy (np. wykonywania pokrycia dachowego przy silnym wietrze);

Jak jest liczone wynagrodzenie postojowe?

Wiedza o przysługiwaniu wynagrodzenia postojowego jest oczywiście istotna, ale równie ważna jest w tym wypadku wiedza o ego wysokości. Czy pracownik powinien się cieszyć, kiedy jego przedsiębiorstwo płaci mu za niewykonywanie żadnych zadań? Otóż niekoniecznie, ponieważ najczęściej rzeczywiste postojowe wynosi 60%, a wyjątki stanowią warunki wynagrodzenia z wysoką wyodrębnioną stawką osobistego zaszeregowania. Postojowe jest przy tym obwarowane warunkiem, który mówi o tym, że nie może być ono niższe od minimalnej płacy za pracę. Jest to jednak złudna pociecha, ponieważ większość pensji w naszym kraju i nie tylko w naszym składa się w dużej mierze z różnorakich premii, dodatków za wysługę lat etc. Wynagrodzenie postojowe jako pozbawione takich premii oraz dodatków jest więc znacznie niższe od pensji otrzymywanej za pełnowymiarową pracę.

Pracodawcy wywiązując się z obowiązku płacenia wynagrodzenia postojowego mogą jednak skorzystać z innego rozwiązania. Jest to skierowanie pracownika na inne stanowisko, do wykonywania innych zadań. Tutaj jednak warto wiedzieć, że po pierwsze musi być zachowana wysokość minimalnego wynagrodzenia za poprzednią pracę, nawet wówczas, gdy praca zastępcza jest niżej opłacana, a ponadto pracownik ma prawo wymagać od pracodawcy pracy zgodnej z jego kompetencjami.

Jakie umowy o pracę zapewniają wypłacanie wynagrodzenia postojowego?

To ważne zagadnienie, ponieważ dla zaistnienia możliwości otrzymywania wynagrodzenia postojowego niezbędna jest umowa o pracę. Co jest budujące, może to być dowolna umowa o pracę, czyli zarówno etat, umowa na czas nieokreślony, jak i umowa powołania, wyboru, czy mianowania albo spółdzielcza umowa o pracę. Może to być również umowa na okres próbny, a bez znaczenia jest także fakt, czy umowa o pracę dotyczy pełnego, czy połowy albo nawet jednej czwartej etatu.

Czy jest potrzebny i w jaki sposób składa się wniosek o wynagrodzenie postojowe?

Co zrobić, żeby otrzymywać wynagrodzenie postojowe? Należy złożyć wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, a zdecydowanie najwygodniejsze będzie wnioskowanie przez internet. Przy podpisanej umowie cywilnoprawnej niezbędne jest niestety pośrednictwo zleceniodawcy albo zamawiającego produkt, czy usługę. Jednocześnie w wypadku odmowy złożenia wniosku przez zwierzchnika, można złożyć takowy do ZUS-u samodzielnie, ale nie może być on złożony po upływie trzech miesięcy od czasu zaistnienia czynników uniemożliwiających wykonywanie zadań zawodowych. Wniosek o wynagrodzenie postojowe złożony po upływie trzech miesięcy od dnia przestoju nie będzie uwzględniony.